مقدمه
با بررسى متون كتب آسمانى و يافته هاى وحيانى و با بشارت آنها به رسالت آخرين فرستاده خداصلى الله عليه وآله و جانشينى مطلق وصى ايشان اميرالمؤمنين عليه السلام به اين نكته خواهيم رسيد كه هدف از خلقت جهان هستى، همانا توحيد و يكتاپرستى تمام مردم زير چتر ولايت و معرفت اميرالمؤمنين عليه السلام است، كه همايش عظيم آن در روز غدير خم متجلى شد
عدالت يكپارچه با تحقق غدير
در صورت تحقق غدير دنيا به سوى عدالت يكپارچه و دورى از ظلم و ستم میرفت. ولى به حسب آيه كريمه «اَحَسِبَ النّاسُ اَن يُترَكوا اَن يَقولوا آمَنّا وَ هُم لايُفتَنونَ»(172): «آيا مردم پنداشته اند كه چون بگويند ايمان آورديم، رها شوند و ديگر آزمايش نشوند»؛ حكمت پروردگار متعال بر امتحان بشر است و دست همه در انتخاب ايمان يا كفر باز است. از سوى ديگر طبق فرمايش رسول خداصلى الله عليه وآله «مَثَلُ الاِمامِ مَثَلُ الكَعبَةِ اِذ تُوتى و لا تَاتى»(173)، مردم بايد اين قابليت را در خود احساس كنند كه احتياج به امام معصوم عليه السلام دارند.
جبت و طاغوت مانع تحقق غدير
لذا دست طغيان جبت و طاغوت با استفاده از جهل و نادانى مردم، مانع تحقق هدف غدير گشته و دنيا را از عدالت و قسط به ظلم و جور كشانده است. همين امر باعث شده كه تحقق يكتاپرستى در جهان به تأخير انجامد، تا زمانى كه بشر از جهل به در آيد و فقر و نياز خود را به امام معصوم عليه السلام احساس كند كه تحقق آن طبق فرموده رسول خداصلى الله عليه وآله و ائمه هدى عليهم السلام در عصر ظهور حضرت بقية اللَّه الاعظم حجة بن الحسن عليه السلام خواهد بود.
پايه گذارى هدف غدير از آغاز خلقت
انسان به فكر فرو مى رود كه اين جهان هستى و اين مخلوقات از كجا آمده و به كجا ختم مى شود، و اصلاً همه اين موجودات بالاخص انسان براى چه آفريده شده و پا به عرصه وجود گذاشته اند؟ ولى كسى نمى تواند پاسخگوى اين سؤال باشد مگر خداى تبارك و تعالى، چرا كه او خالق و آفريدگار همه هستى است.
با مراجعه به متون كتب آسمانى و نصوص وارده از جانب حجج الهى به اين جواب خواهم رسيد كه «وَ ما خَلَقتُ الجِنَّ وَ الاِنسَ اِلاّ لِيَعبُدونِ»(174): «جنّ و انس را نيافريدم جز براى اين كه عبادتم كنند (و از اين راه تكامل يابند و به من نزديك شوند)! پس مهمترين هدف خلقت يكتاپرستى و توحيد و بندگى خداى متعال است.
خداوند بشر را با عقل و فطرتى كه به آنها بخشيده تنبيه داده و با قرار دادن پيامبران الهى آنها را به سوى كمال و يكتاپرستى راهنمايى مى فرمايد. «لَقَد اَرسَلنا رُسُلَنا بِالبَيِّناتِ وَ اَنزَلنا مَعَهُمُ الكِتابَ وَ الميزانَ لِيَقومَ النّاسُ بِالقِسطِ»(175): «ما رسولان خود را با دلايل روشن فرستاديم، و با آنها كتاب (آسمانى) و ميزان (شناسايى حقّ از باطل و قوانين عادلانه) نازل كرديم تا مردم قيام به عدالت كنند».
يكى از خواص فرستادن پيامبران اين است كه براى كسى عذر باقى نمانده و حجت بر ايشان تمام مى شود. «مُبَشِّرينَ وَ مُنذِرينَ لِئَلاّ يَكونَ لِلنّاسِ عَلَى اللَّهِ حُجَّةٌ»(176): «پيامبرانى كه بشارت دهنده و بيم دهنده بودند، تا بعد از اين پيامبران حجتى براى مردم بر خدا باقى نماند». به اميد آنكه همه مردم يكتاپرست شده و جهان هستى يكپارچه عدالت شود.
بشارت انبيا عليهم السلام به بنيانگذار غدير
نكته قابل توجه اينكه پيامبران عظيم الشأن جوامع بشرى را به ظهور پيامبر خاتم حضرت محمد بن عبد اللَّه صلى الله عليه وآله بشارت مى دادند؛ چرا كه رسالتش جهانى و مكتبش تا قيام قيامت ادامه خواهد يافت.
«وَ اِذ قالَ عيسَى ابنُ مَريَمَ يا بَنى اِسرائيلَ اِنّى رَسولُ اللَّهِ اِلَيكُم مُصَدِّقاً لِما بَينَ يَدَىَّ مِنَ التَّوراةِ وَ مُبَشِّراً بِرَسولٍ يَأتى مِن بَعدِى اسمُهُ اَحمَد»(177): «به ياد آوريد (هنگامى را كه عيسى بن مريم گفت: اى بنى اسرائيل! من فرستاده خدا به سوى شما هستم در حالى كه تصديق كننده كتابى كه قبل از من فرستاده شده تورات مى باشم، و بشارت دهنده به رسولى كه بعد از من مى آيد و نام او احمد است»! و اين پيامبر خاتم است كه دينش هميشگى و در رسالت او عدالت جهانى گسترده خواهد شد.
«هُوَ الَّذى اَرسَلَ رَسولَهُ بِالهُدى وَ دينِ الحَقِّ لِيُظهِرَهُ عَلَى الدّينِ كُلِّهِ وَ لَو كَرِهَ المُشرِكونَ»(178): «او كسى است كه رسول خود را با هدايت و دين حقّ فرستاد تا او را بر همه اديان غالب سازد، هر چند مشركان كراهت داشته باشند»!
بعد از آنكه رسول خداصلى الله عليه وآله رسالتشان را در طى 23 سال به صورت ظاهر به مردم معرفى فرمودند و مردم را به دين دعوت كردند از جانب حق خطاب آمد: «يا اَيُّهَا الرَّسولُ بَلِّغ ما اُنزِلَ اِلَيكَ مِن رَبِّكَ».(179)؛ يعنى اى پيامبرى كه رسالتت هدف از خلقت و جهان هستى و بشارت همه انبياست! ابلاغ كن آنچه به تو نازل كرديم چرا كه در غير اين صورت رسالتت را ابلاغ نكرده اى، و اگر اين امر عظيم را ابلاغ نكنى تمام هدف الهى به هدر رفته و تبليغِ رسالت نشده است.
ابلاغ هدف خلقت در غدير
پس آن امر عظيم كه سبب تحقق هدف خلقت است، مى بايست به تمام مردم ابلاغ شود. پيامبرصلى الله عليه وآله از اول بعثت مكرراً به اين مسئله اشاره مى فرمودند، ولى در روز غدير اعلام همگانى گذاشته و مردم را فراخوان عمومى كردند كه «مَن كُنتُ مَولاهُ فهذا علىٌّ مولاه»؛ يعنى قبول ولايت پيامبرصلى الله عليه وآله در گرو قبول ولايت اميرالمؤمنين عليه السلام است.
چرا هدف خلقت در غدير تحقق نيافت؟
ولى پس از اين همه مقدمات سؤالى كه به ذهن مىآيد اين است كه چرا هدف غدير تحقق نيافت؟! چرا پس از غدير دنيا به سوى عدالت يكپارچه نرفت!؟ چرا يكتاپرستى در دنيا محقق نشد!؟
جواب اين سؤال را از فرمايش صديقه كبرى حضرت فاطمه زهراعليها السلام كه از پدر بزرگوارشان رسول خداصلى الله عليه وآله نقل فرمودند استفاده مى كنيم كه حضرت فرمودند: «مَثَلُ الاِمامِ مَثَلُ الكَعبةِ، اِذ تُؤتى و لا تَأتى»(180): «امام مثل كعبه است كه مردم بايد به سوى او آيند نه آنكه او به سوى مردم برود».
پس خدا راه را نشان داد و سرمايه نجات بشر را به آنها معرفى فرمود. اكنون وظيفه مردم است كه به دنبال او بروند، چرا كه حكمت پروردگار متعال بر امتحان بشر است و دست همه در اختيار ايمان يا كفر باز است. پس اگر بشر مشتاق سعادت و عدالت است، راه سعادت در صراط على عليه السلام و اطاعت از ايشان است.
مردم بايد نياز به غدير را احساس كنند
خداوند تبارك وتعالى فرمودند: «وَ لَو اَنَّ اَهلَ القُرى آمَنوا وَ اتَّقَوا لَفَتَحنا عَلَيهِم بَرَكاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الاَرض»(181): «آيا مردم گمان كردند همين كه بگويند ايمان آورديم، به حال خود رها مى شوند و آزمايش نخواهند شد»؟!
در سوره جن مى فرمايد: «وَ اَن لَوِ استَقاموا عَلَى الطَّريقَةِ لاَسقَيناهُم ماءً غَدَقاً»(182): «اگر اهل شهرها و آبادى ها ايمان مى آوردند و تقوا پيشه مى كردند، بركات آسمان و زمين را بر آنها مى گشوديم». پس مردم بايد اين قابليت را در خود احساس كنند كه نياز به امام معصوم عليه السلام دارند و به او ايمان مستحكم آورند.
امام باقرعليه السلام در تفسير اين آيه فرمودند: «يَعنى لَوِ استَقاموا عَلى وَلايَةِ عَلِىِ بنِ اَبىطالِبٍ اَميرِالمُؤمِنينَ وَ الاَوصِياءِ مِن وُلدِهِ وَ قَبِلوا طاعَتَهُم فِى اَمرِهِم وَ نَهيِهِم لاَسقَيناهُم ماءً غَدَقاً»(183): «اگر آنها (جنّ و انس) در راه (ايمان) استقامت ورزند، با آب فراوان سيرابشان مى كنيم»!
حضرت زهراعليها السلام فرمودند: «اما و اللَّه لو تَرَكوا الحَقَّ عَلى اَهلِهِ وَ اتَّبَعوا عِترَةَ نَبِيِّهِم لَمَا اختَلَفَ فِى اللَّهِ تَعالى اِثنانِ، وَ لَوَرِثَها خَلَفٌ عَن سَلَفٍ و خَلَفٌ بَعدَ خَلَفٍ»(184): «به خدا قسم اگر حق را براى اهلش رها مى كردند و از عترت پيامبرصلى الله عليه وآله تبعيت مى نمودند يكتاپرستى در جهان تحقق مى يافت و دو نفر با هم در توحيد اختلاف پيدا نمى كردند و پيوسته در طول دوران اين يكتاپرستى را براى همديگر به ارث مى گذاشتند.
سپس فرمودند: «وَ لكِن قَدَّموا مَن اخَّرَهُ اللَّهُ وَ اَخَّروا مَن قَدَّمَهُ اللَّهُ»(185): «لكن مقدم كردند كسى را كه خدا او را مؤخّر كرده بود و مؤخّر كردند كسى را كه خدا او را مقدم كرده بود».
مردم در جستجوى مصلح كل
اين برنامه ادامه دارد تا زمانى كه بشر از خواب غفلت به در آيد و فقر و نياز خود را به مصلح كل و امام معصوم عليه السلام احساس كند و به جستجوى او برخيزد و روز و شب را به انتظار او سپرى كند.
طبق فرموده رسول خداصلى الله عليه وآله و ائمه هدى عليهم السلام كه «يَملأُ اللَّهُ بِهِ الاَرضَ عَدلا وَ قِسطاً»(186)، زمين به توانايى حضرت بقيه اللَّه الاعظم عليه السلام پر از عدل و داد مى شود و در زمان ظهور به بركت ايشان توحيد به معناى واقعى در سراسر گيتى گسترده شده و هدف غدير در آن عصر محقق خواهد گشت. بنابراين تجلى غدير در ظهور امام زمان عليه السلام است.
منابع و مآخذ
1 . قرآن كريم
2 . اعلام الورى بأعلام الهدى
3 . اصول كافى
4 . الانصاف فى النص على الائمةعليهم السلام با ترجمه رسولى محلاتى