غدیر
  • 03134490296
  • 09118000109
  • این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
سه شنبه, 19 دی 1396 15:36

مقاله غدير حلقه اتصال بعثت رسول و ظهور موعود

غدير، حلقه اتصال بعثت رسول و ظهور موعود / مهدى باقرى سيانى

چكيده‏

1 . سه رخداد مهم بشرى : بعثت ، غدير ، ظهور.
2 . سه تعبير مهم قرآن درباره رخدادهاى فوق به تعابير منّت خدا، اكمال دين ، اشراق ارض.
3 . مقايسه ‏اى بين بعثت و ظهور.
4 . جايگاه غدير در اتصال بين بعثت و ظهور.
5 . مقايسه‏اى بين قبل و بعد بعثت و بين قبل و بعد ظهور.
6 . رشد علم و دانش ، عدالتِ جهان شمول.
7 . مشتركات بعثت و غدير و ظهور.

بعثت، غدير، ظهور، سه رخداد مهم بشرى‏

اشاره

سه رخداد مهم بشرى عبارت است از «بعثت»، «غدير» و «ظهور موعود». خداى هستى بخش در آخرين كتاب هدايت آفرين خويش از اين سه رخداد با سه تعبير مهم ياد مى‏كند:
از بعثت با تعبيرِ «لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى المُؤمِنينَ اِذ بَعَثَ فيهِم رَسولاً مِن اَنفُسِهِم».(66)
از غدير با تعبيرِ «اليَومَ اَكمَلتُ لَكُم دينَكُم وَ اَتمَمتُ عَلَيكُم نِعمَتى».(67)
از دوران ظهور موعود منتظَر با تعبيرِ «وَ اَشرَقَتِ الاَرضُ بِنورِ رَبِّها».(68)
همچنان كه با تابش نور وجود خاتم الانبياءصلى الله عليه وآله و بعثت آن بزرگوار، تيرگیها رخت بر می‏بندد و جهان با اشعه حيات بخش محمدى روشن و منور می‏گردد، با ظهور خاتم اوصياء نيز جهانِ تاريك و ظلمانى پس از فترتى طولانى، به واسطه بارقه الهىِ مهدوى سراسر نور و حيات و تكاپو می‏گردد، و حلقه اتصال اين دو خيزش و رستاخيزِ عظيم معنوى همانا غدير است. برخى از موضوعاتى كه در اين نوشتار پرداخته شده از اين قرار است:
الف . مقايسه‏اى اجمالى بين بعثت حضرت خاتم‏ صلى الله عليه وآله و ظهور منجى عالم ‏عليه السلام.
ب . ترسيم جايگاه والاى غدير خم و ولايت و امامت امام اميرالمؤمنين‏ عليه السلام در اتصال و ارتباط بخشى بين بعثت و ظهور.
ج . مقايسه‏اى بين دوران قبل و بعد از بعثت با دوران قبل و بعد از ظهور موعود منتظر در موضوعاتى چون رشد علم و دانش پس از بعثت و پس از ظهور؛ تلاش در جهت عدالت گسترى، عام و جهان شمول بودن دعوت رسول اللَّه و دعوت بقية اللَّه‏ عليهما السلام.
د . مشتركات بعثت، غدير ، ظهور موعود.
شروع دعوت رسول اللَّه‏ صلى الله عليه وآله از مكه و از كنار بيت اللَّه با نداى «قولوا لا اله الا اللَّه» و دعوت عمومى و اعلان ولايت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام از غدير خم و مكه با جمله «مَن كُنتُ مولاه فهذا علىٌّ مولاه» بوده و دعوت موعود نيز از كنار خانه كعبه و با نداى «اَنَا بقية اللَّه»(69) خواهد بود؛ و در هر سه تأييد الهى وجود دارد «وَ نَصَرتَهُ بِالرُّعبِ»(70) و «وَ اللَّهُ يَعصِمُكَ مِنَ الناسِ».(71)

الف . برخى مشتركات بين بعثت و عصر ظهور

اشاره

وجوه مشترك بين بعثت و ظهور به سه جهت باز مى ‏گردد كه ذيلاً به آنها مى‏ پردازيم:

اول : حضرت عيسى ‏عليه السلام مبشرِ پيامبرصلى الله عليه وآله و مؤيد حضرت مهدى ‏عليه السلام‏

خداوند حكيم در قرآن كريم از زبان حضرت مسيح ‏عليه السلام چنين مى ‏فرمايد: «اِنّى رَسولُ اللَّهِ اِلَيكُم مُصَدِّقاً لِما بَينَ يَدَىَّ مِنَ التَّوراةِ وَ مُبَشِّراً بِرَسولٍ يَأتى مِن بَعدِى اسمُهُ اَحمَدُ».(72)
در برخى از كتاب هاى فريقين با اين روايت روبرو مى‏ شويم كه حضرت قائم ‏عليه السلام پيشنماز حضرت عيسى بن مريم ‏عليه السلام مى ‏شود، و با اقتداى حضرت عيسى ‏عليه السلام به ايشان آن حضرت از ناحيه حضرت مسيح ‏عليه السلام تأييد مى ‏شود و حجت بر مسيحيان تمام گشته و آنان در زمره گروندگان به امام عصر عليه السلام قرار مى‏ گيرند. متن حديث چنين است:
عَن رسولِ اللَّه‏ عليه السلام اَنَّه اَخبَرَ الاَئِمَّةَ بِخُروجِ المَهدِىِّ، خاتَمِ الاَئِمَّةِ الَّذى يَمَلأُ الاَرضَ قِسطاً وَ عَدلاً كَما مُلِئَت ظُلماً وَ جَوراً وَ اَنَّ عيسى ‏عليه السلام يَنزِلُ عَلَيهِ وَقتَ خُروجِهِ وَ ظُهورِهِ وَ يُصَلّى خَلفَهُ.
از رسول خداصلى الله عليه وآله منقول است كه آن حضرت امامان را از خروج مهدى ‏عليه السلام خبر داد، همان خاتم امامان كه زمين را همان گونه كه از ظلم و جور پر شده از قسط و عدل پر مى‏سازد، و خبر داد كه عيسى ‏عليه السلام به هنگام خروج و ظهورش نزد وى فرود مى ‏آيد و پشت سر وى نماز می‏گزارد.
در روايت ديگرى آمده است:
عيسى‏ عليه السلام پس از شروع قيام مهدى ‏عليه السلام براى نماز فرود آيد و مهدى ‏عليه السلام پشت سر مى ‏آيد تا عيسى ‏عليه السلام پيش افتد، لكن عيسى‏ عليه السلام دست خود را ميان كتف‏هاى آن حضرت مینهد و به او مى ‏گويد: «پيش باش».
فرود آمدن او به هنگام نماز بامداد است و پشت سر مهدى ‏عليه السلام نماز می‏گزارد ....(73)

دوم: تأييد پيامبر و امام زمان ‏عليهما السلام با ملائكه‏

خداوند بخشايشگر بخشاينده درباره پيامبر عزيز خويش ‏صلى الله عليه وآله چنين فرمود:
فَأَنزَلَ اللَّه سَكينَتَهُ عَلَيهِ وَ اَيَّدَهُ بِجُنودٍ لَم‏تَرَوها وَ جَعَلَ كَلِمَةَ الَّذينَ كَفَروا السُّفلى‏ وَ كَلِمَةُ اللَّهِ هِىَ العُليا.(74)
در دعاى افتتاح توصيف حضرت بقية اللَّه‏ عليه السلام را چنين مى ‏يابيم:
اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلى‏ وَلِىِّ اَمرِكَ القائِمِ المُؤَمَّلِ وَ العَدلِ المُنتَظَرِ ، حُفَّهُ بِمَلائِكَتِكَ المُقَرَّبينَ وَ اَيِّدهُ بِروحِ القُدُسِ يا رَبَّ العالَمينَ.

سوم : تصريح و تلويح به دو نعمت نبوّت و ظهور موعود

قرآن صريحاً نعمت نبوت را و تلويحاً نعمت وجود و ظهور امام عصرعليه السلام را بيان نموده كه در هر دو حاكميت صالحان بر زمين و شكست ستمگران و متمردان محقق خواهد شد. آيات آغازين سوره قصص می‏فرمايد:
اِنَّ فِرعَونَ عَلا فِى الاَرضِ وَ جَعَلَ اَهلَها شِيَعاً يَستَضعِفُ طائِفَةً مِنهُم يُذَبِّحُ اَبناءَهُم وَ يَستَحيى نِساءَهُم اِنَّهُ كانَ مِنَ المُفسِدينَ. وَ نُريدُ اَن نَمُنَّ عَلَى الَّذينَ استُضعِفوا فِى الاَرضِ وَ نَجعَلَهُم اَئِمَّةً وَ نَجعَلَهُمُ الوارِثينَ. وَ نُمَكِّنَ لَهُم فِى الاَرضِ».(75)

ب : نگاهى گذرا به سه رخداد: بعثت، غدير، عصر ظهور

اول : بعثت‏

بعثت در هنگامه ‏اى رخ مى‏ نمايد كه انسان‏ها شتابان و با سرعت هر چه بيشتر بيراهه هاى جهل و نادانى را می‏پيمايند و در مقابل خدايان ساخته شده از سنگ و چوب سجده می‏كنند و از قتل‏ها و غارت‏ها و بيدادگری‏ها با افتخار ياد می‏نمايند. زمانى كه دختران خويش را زنده در گور می‏نهند و عواطف بشرى در سطح اجتماع در پايين‏ترين مراحل است.

دوم : غدير خم‏

غدير خم و عظمت آن هنگامى ملموس ‏تر خواهد بود كه بدانيم دشمنان نبوت و امامت از سال‏ها قبل دلخوش بودند كه رسول خاتم‏صلى الله عليه وآله را فرزند پسرى نيست و تلاش وى پس از رحلت از اين جهان مادى ناتمام خواهد ماند. جالب اينكه اين پندار موهوم را تنها در دل نهان نداشتند و بر زبان آوردند تا آنجا كه خالق هستى‏ بخش پيامبر عزيز خويش را چنين تسلا داد و تأييد نمود: «اِنّا اَعطَيناكَ الكَوثَرَ، فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَ انحَر، اِنَّ شانِئَكَ هُوَ الاَبتَرُ».(76)
در دوران آغازين بعثت يگانه بى ‏همتا در ترسيم آن روزگاران فرمود: «وَ اِذ يَمكُرُ بِكَ الَّذينَ كَفَروا لِيُثبِتوكَ اَو يَقتُلُوكَ اَو يُخرِجوكَ ...».(77)
در زلال جارى غدير، استمرار نبوت سيد الانبياء با امامت سيد الاوصياء تحقق يافت؛ و دين مبين به كمال رسيد و نعمت الهى بر بشريت تمام يافت كه «اليَومَ اَكمَلتُ لَكُم دينَكُم وَ اَتمَمتُ عَلَيكُم نِعمَتى وَ رَضيتُ لَكُمُ الاِسلامَ ديناً».(78)

سوم : ظهور موعود منتظر

ظهور موعود در زمانى است كه مردمان از ظلم و جور به ستوه آمده، و همگى يك دل و يك زبان مصلح هستى را از خداى خويش می‏طلبند. در آن هنگام است كه از كنار خانه كعبه مولايمان مردمان را به خدا دعوت نمايد، و گلبانگ «اَنَا بَقِيَّةُ اللَّهِ» از بيت اللَّه به گوش جهانيان رسد و مشام جان همگان را نوازش دهد، و با برافراشتن پرچم فتح و پيروزى قسط و عدل را در سراسر گيتى حاكم سازد.

ج : معرفى «دوران قبل از بعثت» و «"دوران قبل از ظهور»

1 . دوران قبل از بعثت‏

اميرالمؤمنين ‏عليه السلام روزگار عرب پيش از بعثت را چنين ترسيم مینمايد:
اِنَّ اللَّهَ بَعَثَ مُحَمَّداًصلى الله عليه وآله نَذيراً لِلعالَمينَ وَ اَميناً عَلَى التَّنزيلِ؛ وَ اَنتُم مَعشَرَ العَرَبِ عَلى‏ شَرِّ دينٍ وَ فى شَرِّ دارٍ مُنيخونَ بَينَ حِجارَةٍ خُشنٍ وَ حَيّاتٍ صُمٍّ تَشرَبونَ الكَدِرَ وَ تَأكُلونَ الجَشِبَ وَ تَسفِكونَ دِماءَكُم وَ تَقطَعونَ اَرحامَكُم، الاَصنامُ فيكُم مَنصوبَةٌ وَ الآثامُ بِكُم مَعصوبَةٌ.(79)
خداوند محمدصلى الله عليه وآله را بيم دهنده جهانيان و امين وحى و كتاب خود مبعوث كرد در حالى كه شما گروه عرب در بدترين آيين و بدترين جاها به سر می‏برديد. در ميان سنگلاخ‏ها و مارهاى ناشنوا اقامت داشتيد. آب‏هاى لجن را مى ‏آشاميديد و غذاهاى خشن می‏خورديد و خون يكديگر را می‏ريختيد و از خويشاوندان دورى می‏كرديد. بت‏ها در ميان شما سر پا بود و از گناهان اجتناب نمی‏كرديد».
سپس روزگار بقيه مردم را پيش از بعثت را چنين ترسيم می‏نمايد:
وَ اَهلُ الاَرضِ يَومَئِذٍ مِلَلٌ مُتَفَرِّقَةٌ وَ اَهوَاءٌ مُنتَشِرَةٌ، وَ طَرائِقُ مُتَشَتِّتَةٌ بَينَ مُشَبِّهٍ ِللَّهِ بِخَلقِهِ اَو مُلحِدٍ فِى اسمِهِ، اَو مُشيرٍ اِلى‏ غَيرِهِ فَهَداهُم بِهِ مِنَ الضَّلالَةِ وَ اَنقَذَهُم بِمَكانِهِ مِنَ الجَهالَةِ».(80)
مردم آن روز داراى مذهب‏هاى گوناگون و بدعت‏ هاى مختلف و طوايف متفرق بودند. گروهى خداوند را به خلقش تشبيه می‏كردند و برخى در اسم او تصرف می‏كردند و جمعى به غير او اشاره میكردند. خداوند آنان را به وسيله رسول اكرم‏ صلى الله عليه وآله هدايت كرد و به معارف الهى آشنا ساخت.

2 . دوران قبل از ظهور

باب مدينة علم النَّبى‏ صلى الله عليه وآله در قسمت هاى گوناگون كلام گهربار خويش و به هنگام بيان ملاحم و فتن به ترسيم دوران جامعه بشرى در عصر قبل از ظهور موعود پرداخته ‏اند، كه در اين قسمت تنها به نقل گوشه‏اى از كلام آن حضرت اكتفا مى ‏كنيم:
اميرالمؤمنين ‏عليه السلام در نهج البلاغه مى ‏فرمايد: «حَتّى‏ تَقومَ الحَربُ بِكُم عَلى‏ ساقٍ، بادياً نَواجِذُها، مَملوءَةً اَخلافُها، حُلواً رَضاعُها، عَلقَماً عاقِبَتُها».(81)
حضرت پيش بينى مى ‏كند كه قبل از ظهور حضرت مهدى‏عليه السلام آشوب عجيب و جنگ‏هاى بسيار مهيب و خطرناكى در دنيا اتفاق مى‏ افتد. مى‏ فرمايد: «جنگ روى پاى خودش مى ‏ايستد. دندان‏هاى خودش را نشان می‏دهد مثل يك درنده‏اى كه دندان نشان مى ‏دهد. شيرِ پستان خودش را نشان مى ‏دهد. يعنى آن ستيزه جويان و آتش افروزانِ جنگ نگاه مى‏ كنند می‏بينند اين پستان جنگ خوب شير می‏دهد؛ يعنى به نفعشان كار می‏كند، اما نمى ‏دانند كه عاقبتِ اين جنگ به ضرر خودشان است.

د : معرفى دوران پس از بعثت و پس از ظهور

1 . دوران پس از بعثت‏

خداوند مهربان دوران قبل و بعد از بعثت را به ترتيب چنين بيان می‏كند: «وَ كُنتُم عَلى‏ شَفا حُفرَةٍ مِنَ النّارِ ...»(82): «شما در اوج دشمنى با هم و بر لبه پرتگاه آتش بوديد. خداوند به واسطه نعمت بعثت رسول خاتم‏ صلى الله عليه وآله عداوت را به اُلفت و ضلالت را به هدايت تبديل نمود».
با تأملى در اين آيه و فراز پيشينِ كلامِ اميرالمؤمنين‏ عليه السلام تصويرى روشن از دوران پس از بعثت نيز به دست مى ‏آيد.

2 . دوران پس از ظهور
اميرالمؤمنين‏ عليه السلام در ادامه كلامش مى ‏فرمايد: «اَلا وَ فى غَدٍ وَ سَيَأتى غَدٌ بِما لاتَعرِفونَ»(83) : «بدانيد كه فردا دنيا آبستن چيزهايى است كه هيچ پيش بينى نمى ‏كنيد و نمى ‏شناسيد و آگاه نيستيد، ولى بدانيد كه هست و فردا با خود خواهد آورد».
«يَأخُذُ الوالى مِن غَيرِها عُمّالَها عَلى‏ مَساوى اَعمالِها»(84) : «اول كارى كه آن والى الهى مى‏كند اين است كه عُمّال و حكام را يك يك مى‏گيرد، و اعوان خود را اصلاح می‏كند و دنيا اصلاح می‏شود».
«وَ تُخرِجُ لَهُ الاَرضُ اَفاليذَ كَبِدِها»: «زمين پاره‏هاى جگر خود را بيرون میدهد». يعنى زمين هر موهبتى كه در خود دارد از هر معدنى و هر استعدادى كه شما تصور كنيد، همه را بيرون میدهد.
«وَ تُلقى اِلَيهِ سِلماً مَقاليدَها» : «زمين می ‏آيد مثل يك غلام در حالى كه تسليم است و كليدهاى خود را در اختيار او قرار مى ‏دهد». يعنى سِرّى در طبيعت باقى نمی‏ماند مگر اينكه به دست او كشف مى‏شود و مجهولى در طبيعت باقى نمى‏ماند مگر اينكه در آن دوره مكشوف می‏گردد.
«فَيُريكُم كَيفَ عَدلُ السّيرَةِ»: «آن وقت او به شما نشان خواهد داد كه عدالت واقعى يعنى چه»؟! نشان خواهد داد كه اين همه كه دم از اعلاميه حقوق بشر و آزادى می‏زدند همه دروغ بود و اين همه كه دم از صلح مى‏زدند همه‏اش دروغ و نفاق و جُو فروشى و گندم نمايى بود.
«وَ يُحيى مَيِّتَ الكِتابِ وَ السُّنَّة»: «قوانين كتاب و سنت را كه متروك مانده و به حسب ظاهر مرده و از ميان رفته زنده خواهد كرد».
و نيز فرمود: «اِذا قامَ القائِمُ حَكَمَ بِالعَدلِ ...». هر يك از امامان ما لقبى دارد و امام زمان عليه السلام لقبى مخصوص به خود دارد كه از مفهوم قيام گرفته شده است: «القائم» يعنى آنكه در جهان قيام می‏كند. ما حضرت مهدى ‏عليه السلام را به قيام و عدالت مى‏شناسيم. هر امامى به يك صفت شناخته مى ‏شود و اين امام به قيام و عدالت شناخته می‏شود.
«وَ ارتَفَعَ فى اَيّامِهِ الجَورُ»: «در روزگار او جور و ظلمى در كار نيست».
«وَ اَمِنَت بِهِ السُّبُلُ»: «همه راه‏ها امن میشود». چون منشأ اين ناامنى ‏ها، ناراحتى ها و بى ‏عدالتی‏هاست. وقتى كه عدالت برقرار شود، چون فطرت بشر فطرت عدالت است و دليلى بر ناامنى وجود ندارد.
«وَ اَخرَجَتِ الاَرضُ بَرَكاتِها»: «و زمين تمام بركات خود را بيرون مى‏آورد».
«وَ لا يَجِدُ الرَّجُلُ مِنكُم يَومَئِذٍ مَوضِعاً لِصَدَقَتِهِ وَ لا بِرِّهِ ... وَ هُوَ قَولُهُ تَعالى: «وَ العاقِبَةُ لِلمُتَّقينَ». آيا مى ‏دانيد ناراحتى مردمِ آن وقت چيست؟! ناراحتى مردم فقط اين است كه اگر بخواهند صدقه ‏اى بدهند و يا كمكى به كسى نمايند، فقير و مستحق پيدا نمى‏ كنند.
درباره توحيد الهى مى‏فرمايد: «حَتّى يُوَحِّدوا اللَّهَ وَ لا يُشرِكَ بِهِ شَيئاً»: «تا اينكه همه خدا را يگانه خواهند دانست و ذرّه ‏اى به او شرك نخواهند ورزيد».
درباره «امنيت» مى ‏فرمايد: «وَ تَخرُجُ العَجوزَةُ الضَّعيفَةُ مِنَ المَشرِقِ تُريدُ المَغرِبَ لايُؤذيها اَحَدٌ»: «يك پيرزن ناتوان از مشرق تا مغرب دنيا را مسافرت می‏كند بدون آنكه كسى او را اذيت كند».(85)
غدير در زمانى است كه دشمنان براى خاموشى اين چراغ فروزان ترفندها به كار برده و در پى قتل و تبعيد و زندانى كردن برآمده‏ اند، اما از اين همه جز رسوايى طرفى بر نبسته ‏اند، كه خالق هستى می‏فرمايد: «وَ اِذ يَمكُرُ بِكَ الَّذينَ كَفَروا لِيُثبِتوكَ اَو يَقتُلوكَ اَو يُخرِجوكَ وَ يَمكُرونَ وَ يَمكُرُ اللَّهَ ...».(86)
پس از گذشت زمانى چند، زبانِ طعنه كينه توزان دراز گشته و جسارت از حد گذرانيده، رسول خاتم را ابتر خوانده و دل در گروِ رفتنِ وى نهاده كه پس از وى به اميال خويش خواهيم رسيد!! اما هستى بخش توانا اين گونه دردانه هستى را مورد مهر و ملاطفت قرار داد كه «ما به تو كوثر ارزانى داشتيم ... و دشمنت را ابتر نموديم».(87) و نيز فرمود: «با اعلام وصايت و امامت سيد اوصياء، دين را بر تو كامل گردانيده و نعمت را تمام نموده و كينه و كيد دشمنان را خنثى و نقش بر آب نموديم».(88)
ظهور موعود منتظرعليه السلام استمرارِ منويّات رسول اللَّه‏ صلى الله عليه وآله در بعثت و فتح مكه و غدير خم و نيز تلاش امامان معصوم‏ عليهم السلام در دوران پس از رحلت نبى خاتم ‏صلى الله عليه وآله تا فرا رسيدن دوران غيبت كبراى امام عصر عليه السلام و جامه فعليت پوشاندن و عملى ساختن آن منويّات است. كسى درك صحيح و واقعى از موعود و عصر طلايى ظهور دارد كه حلقه اتصال بعثت و ايام پر شكوفه ظهور را در غدير جستجو نمايد.

منابع و مآخذ

1 . قرآن مجيد.
2 . ابن طاووس، سيّد على بن موسى؛ إقبال الأعمال، ترجمه محمد روحى، قم، سماء قلم، چاپ ششم، 1385 ش.
3 . سبحانى، جعفر، فروغ ابديت، قم، بوستان كتاب، چاپ بيست و هفتم، 1387 ش.
4. سيد رضى، محمد بن حسين؛ نهج البلاغة، تحقيق محمد دشتى، قم، مؤسسه نشر اسلامى، چاپ پنجم، 1417 ق.
5 . طبرسى، امين الاسلام؛ إعلام الورى بأعلام الهدى، قم، آل البيت‏عليهم السلام، 1417 ق.
6 . نجفى، هادى، اندوخته خداوند، ترجمه جويا جهانبخش، تهران، حروفيه، 1382ش.

موسسه فرهنگی هنری غدیرستان کوثر نبی صلی الله علیه و آله و سلم

 

غدیر,غدیرخم,غدیرشناسی

غدیر