امير المومنين علي (عليه السلام) در وصف مقام منيع امامت اين چنين مي فرمايند:
« ... الْإِمَامُ هُوَ الشَّمْسُ الطَّالِعَةُ عَلَى الْعِبَادِ بِالْأَنْوَارِ فَلَا تَنَالُهُ الْأَيْدِي وَ الْأَبْصَار وَ إِلَيْهِ الْإِشَارَةُ بِقَوْلِهِ تَعَالَى: «وَ لِلَّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنِينَ» وَ الْمُؤْمِنُونَ عَلِيٌّ وَ عِتْرَتُهُ، فَالْعِزَّةُ لِلنَّبِيِّ وَ لِلْعِتْرَةِ وَ النَّبِيُّ وَ الْعِتْرَةُ لَا يَفْتَرِقَانِ فِي الْعِزَّةِ إِلَى آخِرِ الدَّهْرِ فَهُمْ رَأْسُ دَائِرَةِ الْإِيمَانِ وَ قُطْبُ الْوُجُودِ وَ سَمَاءُ الْجُودِ وَ شَرَفُ الْمَوْجُودِ وَ ضَوْءُ شَمْسِ الشَّرَفِ وَ نُورُ قَمَرِهِ وَ أَصْلُ الْعِزِّ وَ الْمَجْدِ وَ مَبْدَؤُهُ وَ مَعْنَاهُ وَ مَبْنَاه ... » (2)
امام همان خورشيدي است كه با انوارش بر بندگان مي درخشد و دست ها و چشم هاي خلائق به او نمي رسند. خداوند متعال به اين مطلب با گفتارش اشاره نموده است: «و عزّت تنها از آن خدا، رسول و مومنين مي باشد». مومنان در آيه علي و عترش مي باشد، پس عزّت از آنِ پيامبر و عترت او مي باشد و پيامبر و عترت هيچ گاه در عزّت تا آخر روزگار از هم جدا نمي شوند. آنها رأس دايره ايمان، قطب عالم وجود، آسمان بخشش، شرف موجودات، روشني خورشيد شرف و نور ماه آن و ريشه ي عزّت و بزرگي، مبدأ و معني و پايه ي عزّت هستند.
در دعاي ندبه هم مي خوانيم:
«أَيْنَ مُعِزُّ الْأَوْلِيَاءِ وَ مُذِلُّ الْأَعْدَاءِ» (3)
كجاست عزّت بخش دوستان خدا و خوار كننده دشمنان او.
اين فراز از دعا كه معناي روشني دارد معلوم مي كند كه امام زمان (عليه السلام) به عنوان خاتم الائمه، همچون پدران خويش عزّت بخش شيعيان و دوستان خدا هستند. با اين بيان، شيعيان اهل بيت (عليهم السلام) - با پيروي از پيشوايان خود - تنها كساني هستند كه بعد از مقام عصمت، مي توانند حقيقتا عزّت مند شوند و نبايد هيچ گاه تن به ذلّت دهند.
رسول خدا (صلي الله عليه و آله) فرمودند:
«مَن أَقَرَّ بِالذُّلِّ طائِعا فَلَيسَ مِنّا أَهلَ البَيتِ»
هر كس آزادانه اقرار به ذلّت بكند، از ما خاندان نيست. (4)
دليل اين مهمّ اين است كه ما پيروان و دنباله روان كساني هستيم كه مظهر و تجلّي عزّت خدا هستند و محور عزّت و ذلّت خلائق به شمار مي آيند؛ تنها كسي كه اهل بيت (عليهم السلام) را پيروي كند، عزّت را درك خواهد كرد.
با بررسي آيه زير و روايت ذيل آن بر اين مدّعي مي توان استشهاد نمود.
«ضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ أَيْنَ ما ثُقِفُوا إِلاَّ بِحَبْلٍ مِنَ اللَّهِ وَ حَبْلٍ مِنَ النَّاس ...» (5)
هر كجا يافته شوند، به خوارى دچار شدهاند مگر كساني كه چنگ زده اند به ريسمان از سوي خدا و ريسماني از سوي مردم.
ابان بن تغلب مي گويد: از امام باقر (عليه السلام) در مورد آيه مذكور پرسيدم، حضرت به من فرمودند: «مردم (اهل تسنّن) درباره اش چه مي گويند؟ عرض كردم: آن ها معتقدند «حبل من الله» كتاب خداست و «حبل من الناس» عهد خداست كه به مردم واگذار كرده است. حضرت فرمودند: دروغ گفته اند. گفتم: شما چه مي گوييد؟
حضرت باقر (عليه السلام) فرمودند: «حبل من الله» كتاب خداست و «حبل من الناس» علي بن أبي طالب (عليه السلام) است. (6) با توجه به اين تفسير معلوم مي شود كه فقط كسي از ذلّت و خواري خلاصي مي يابد كه به قرآن و امير مومنان علي (عليه السلام) متمسّك شود و پيرو آن ها گردد. امّا كسي كه اين دو را از هم جدا گرداند و يا كاملا از چنگ زدن به آن دو خودداري كنند، حقيقتا خوار و ذليل خواهد بود.
پي نوشت ها:
1. البلد الأمين و الدرع الحصين، النص، ص: 298
2. بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج25، ص: 170
3. المزار الكبير (لابن المشهدي)، ص: 579
4. تحف العقول ص 58
5. آل عمران: 112
6. تفسير العياشي، ج1، ص: 196