دهم ذى الحجه

1 - عيد قربان:

روز عيد اضحى است، و در اين روز حجاج بيت الله الحرام براى رمی جمرات و قربانى كردن در منى به سر میبرند.

(توضيح المقاصد: ص 30. مسار الشيعة: ص 18)

2 - شهادت عبدالله محض و جمعى از آل حسن عليه السلام:

در اين روز در سال 145 ه ق جناب عبدالله محض بن حسن مثنى بن امام حسن مجتبى عليه السلام در سن 57 سالگى همراه با جمعى از برادران و پسر عموهاى خود در زندان منصور دوانيقى لعنة الله عليه به شهادت رسيدند. زندان آنان به گونه‏ اى بود كه روز و شب در آن مشخص نبود.

برادران عبدالله محض حسن و ابراهيم بودند، مادر اين دو بزرگوار فاطمه بنت الحسين عليه السلام بود. فرزندان عموى عبدالله محض ، يعقوب، اسحاق، ابوالحسن على العابد، عباس و عبدالله بودند.

بعضى از اين بزرگواران مثل ابراهيم بن حسن زنده دفن شدند. بعضى ديگر هنگامی كه داخل خانه بودند سقف را روى آنها خراب كرد و شهيد شدند. مرقد آل حسن عليه السلام در هاشميه نزديك بغداد است، كه مشهور به قبور سبعه است.

(مراقد المعارف: ج 2، ص 15. كتاب المعقبين من ولد الامام امير المؤمنين عليه السلام: ص 123 - 124)

منصور به خاطر عداوت خاصى كه با اهل بيت عليهم السلام داشت، مدتى قبل از شهادت آن بزرگواران، در سال 144 ه ق دستور داد آل حسن عليه السلام را با غل و زنجير بر گردن و پا، بر مركبهاى چموش و بدون روانداز سوار كرده به ربذه ببرند. آنان را با اين حال در مقابل آفتاب با بدن برهنه در مقابل منصور نگه داشتند. عبدالله محض خطاب به منصور فرمود: «آيا ما در روز بدر با اسراى شما چنين كرديم» ؟ اين كلام بر منصور گران آمد و برخاست و رفت. هنگامی كه آن بزرگوار را با اين حال از مدينه بيرون می بردند، امام صادق عليه السلام از پس پرده ‏اى به آنان نگاه كرد و آنقدر گريست كه اشك بر محاسن شريفش جارى شد و فرمود: به خدا قسم بعد از اين جماعت حرمتى براى خداوند حفظ نكرده‏ اند.

(مراقد المعارف: ج 2، ص 19. مقاتل الطالبين: ص 144، 196، 205)

3 - نماز عيد امام رضا عليه السلام در خراسان:

در اين روز آقا و مولايمان حضرت ثامن الحجج عليه السلام به خواهش مأمون، در خراسان براى نماز عيد تشريف فرما شدند. مأمون با ديدن ازدحام مردم براى شركت در نماز به امامت حضرت، دستور داد از نيمه راه باز گردند، چرا كه ترسيد مردم بر او شورش كنند.

(قلائد النحور: ج ذى الحجه، ص 383)

در مراجعت از اين نماز بود كه حضرت رضا عليه السلام از خداوند تقاضاى مرگ فرمود.