به گزارش خبرگزاری مهر، موسسه غدیرشناسی این روزها در تدارک برپایی مسابقه‌ای بزرگ و کشوری با عنوان «شیعه پاسخ می‌گوید» براساس کتابی به همین نام، تالیف آیت الله مکارم شیرازی و با هدف ارتقاء سطح معرفتی محبین اهل‌بیت(ع) در آن است. اینکه روند برگزاری این مسابقه و کم و کیف اجرای این طرح چگونه است سوالاتی است که پاسخ آنها را حجت‌الاسلام سعید شاه‌آبادی رئیس موسسه غدیرشناسی در گفتگویی تشریح کرده است؛
*برای شروع توضیح دهید که مسابقه «شیعه پاسخ می گوید» با چه انگیزه و هدفی طراحی شده است؟
این مسابقه با هدف ارتقاء سطح معرفتی محبین اهل بیت(ع) و در راستای اهداف ما در برگزاری کلاس‌ها و دوره‌های آموزشی طراحی شده است. ما نسبت به مسابقاتی که در کشور در حوزه دین و به طور خاص در ایام غدیر برگزار می شود، نقد داریم و معتقدیم که متأسفانه رویکرد معرفتی قابل قبولی در طراحی مسابقات موجود دیده نمی‌شود. برای مثال ایام غدیر خیلی زیاد شاهد برگزاری مسابقاتی هستیم که طی آنها سوالاتی تستی در برگه‌هایی نوشته می‌شود و در اختیار افراد قرار می‌گیرد و آنها چند روزی فرصت دارند تا جواب سوالات این مسابقه را به صورت عدد به سامانه مشخصی پیامک کنند تا در قرعه‌کشی جوایز بسیار ارزشمندی که اعلام می‌شود، شرکت داده شوند.
بخش جدی این مسابقه‌ها توسط مساجد و مجموعه‌های دینی و مذهبی و خیرینی که انگیزۀ حمایت از موضوع غدیر را دارند، شکل می‌گیرد. بعضی‌ها هم با حمایت‌های دولتی و حکومتی مثل شهرداری‌ها و بعضی سازمان‌ها اقدام به برگزاری این مسابقات می‌کنند.یا گاهی اوقات یک مدیر در محدوده اداری خود تصمیم می‌گیرد مثلاً در ایام غدیر در کنار جشنی که می‌خواهد برگزار کند مثلاً با برگزاری مسابقه‌ای یک کار معرفتی هم کرده باشد و در حالی که افرادی که این برگه‌ها به دست شان می‌رسد معمولاً خیلی حوصله ندارند که به محتوای سؤال فکر کنند. بنابراین به افراد مطلع مراجعه می‌کنند و فقط گزینه صحیح را می‌پرسند که تا در برگه علامت بزنند و حتی حوصله شنیدن چند دقیقه توضیح را هم ندارند. ضمن اینکه این افراد عدد گزینه صحیح را برای تعدادی زیادی از دوستان و اعضای خانواده شان که اصلاً این برگه را ندیدند، می‌فرستند تا آنها هم در این مسابقه شرکت کرده باشند.
بنابراین دهها برابر افرادی که حداقل برگه سوالات را دیدند و جواب سؤال را ولو در حد علامت زدن پیدا کردند افرادی در این مسابقه غدیری شرکت کردند که حتی برگه سوالات را هم ندیدند و صرفاً عددی را ارسال کردند و جزء شرکت‌کنندگان مسابقه محسوب شدند و چه بسا برنده نیز شدند بدون ابنکه ذره ای معرفت‌افزایی صورت بگیرد.
از طرفی برگزار کنندگان این مسابقات خوشحال هستند که براساس آمار هزاران نفر در مسابقه‌شان شرکت کرده است. اما به اعتقاد بنده فعالیت‌هایی از این دست برای دین کار هنرمندانه‌ای نیست. بنابراین باید تدبیر کرد و نوآوری‌های بهتری را در حوزه دین به خرج داد. شاید درست به همین دلیل است که هزینه‌های بسیار سنگینی در امور دینی صورت می‌گیرد ولی گاهی اوقات بازدهی‌ها مطلوب نیست چون ما بیشتر کارهای شکلی و ویترینی می‌کنیم.
*یعنی می توانیم منکر انگیزه ها و اهداف معرفتی برگزار کنندگان چنین مسابقاتی شویم و کلا آن را نادیده بگیریم؟
نمی‌خواهم خدای ناکرده تشکیک و تردیدی در برگزاری مراسم‌ها، جشن‌ها، همایش ها و مسابقات کنم. هیچ‌کس حق ندارد چنین نگاهی داشته باشد. اینها همه تعظیم شعائر هستند. اما مهم این است که این فعالیت‌های مذهبی چقد دارای ارزش و بار معرفتی هستند. آیا هزینه‌ای که صرف برگزاری آنها می شود با خروجی و بازدهی که از آن بدست می‌آید، هم‌خوانی دارد. بهره‌وری قابل قبول و قابل دفاعی دارد.
متأسفانه ذائقه مردم را در حوزه مسابقات مذهبی تغییر دادیم. شاید در سال‌های دور صدا و سیما در این قضیه نقش داشته و مؤثر بوده به طوری که من شنیده‌ام مقام معظم رهبری نیز نسبت به این عدم هم‌خوانی وزن مسابقه با وزن جایزه انتقاد کردند. مسابقه ای با یک سؤال بسیار ساده برگزار می شود و اسپانسر آن جایزه ی اش را یک ماشین گران قیمت قرار می دهد. در این شرایط وقتی به خیلی‌ها پیشنهاد می‌دهی که کتابی را بخوانند و در مسابقه‌اش شرکت کنند چون ذائقه افراد عوض شده خیلی‌ها حوصله چنین کاری را ندارند.
*انگیزه شما از برگزاری این مسابقه ارتقاء بعد معرفتی شرکت کنندگان است؟
قصد ما این است که فعالیت‌های دینی بُعد معرفتی پیدا کنند نه بُعد شانس و فعالیت‌های دینی از رویکردهای شکلی و ظاهری به رویکردهای واقعی منتقل شوند. از طرفی کتابخوانی هم امری است که ما باید نسبت به ترویج آن اقدام کنیم. تأسف‌بار است که آمار میانگین سرانه‌ی مطالعه افراد در ایران نسبت به بسیاری از کشورها پایین‌تر است. مقام معظم رهبری نقل کرده‌اند شبی نیست که من و فرزندانم بدون مطالعه بخوابیم. یادم است پدرم شهید آیت‌الله شاه‌آبادی توصیه می‌کردند که کتاب‌های کوچک قطع جیبی همیشه همراهم باشد و جاهایی مثل حمام عمومی( قدیم ها حمام های عمومی در شهرها وجود داشت)، آرایشگاه و مطب پزشک که می‌روم و مجبور بودم در نوبت انتظار بنشینم، آن را مطالعه کنم. حالا آن زمان امکانات فعلی وجود نداشت، امروز ما می‌توانیم دهها و صدها کتاب در گوشی موبایل‌مان ذخیره کنیم و همیشه همراهمان باشد. به هرحال فرهنگ مطالعه باید تقویت شود و مسابقاتی از این دست می‌تواند به ترویج فرهنگ کتابخوانی کمک کند. و انگیزه‌ی افراد را در کتابخوانی بالا ببرد و سطح معرفت مردم را در امور دینی ارتقاء دهد و اینکه خود شرکت کنندگان بانی مشارکت دیگر افراد در این مسابقه شوند و از آنها دعوت کنند.
*چرا کتاب «شیعه پاسخ می گوید» آیت الله مکارم شیرازی را به عنوان منبع مسابقه انتخاب شده است؟
کتاب « شیعه پاسخ می‌گوید» تألیف آیت‌الله مکارم شیرازی (حفظ‌الله) از مراجع اعزام تقلید از این جهت انتخاب شد که ایشان یک شخصیت شاخص و برجسته دینی و فقهی است که قلمی که در این کتاب به کار برده بسیار سلیس و روان است. موضوع کتاب نیز پاسخگویی به ده شبهه در حوزه ی اعتقادات شیعه است. به نظر می آید این کتاب از هر حیث کتاب مناسبی برای یک فعالیت غدیری باشد. مسابقه ی کتابخوانی شیعه پاسخ می‌گوید یک فعالیت غدیری‌ست .
*افراد با چه سطح تحصیلاتی می توانند در این مسابقه شرکت کنند؟
افراد از سطح تحصیلاتی دیپلم می توانند در این مسابقه شرکت کنند. البته شرط دیپلم یک شرط الزامی نیست و چه بسیار افرادی که دیپلم هم ندارند اما نسبت به این حوزه علاقه‌مند هستند و مطالعات عمومی خوبی دارند. آنها هم می توانند در این مسابقه شرکت کنند . اما این کتاب مناسب دانش‌آموزان مقطع راهنمایی ، دوره اول دبیرستان یا دانش‌آموزان ابتدایی نمی‌خورد و باید برای آنها تدبیرهای دیگری کرد. اما مخاطب ما در مسابقه کتابخوانی «شیعه پاسخ می‌گوید »از نظر تحصیلی حدود دیپلم و از نظر سنی از ۱۸ به بالا اعم از افراد سالخورده که انگیزه ی مطالعه دارند، نیز می شود . شرکت در مسابقه نیز به گونه ای طراحی شده که افرادی که امکان دسترسی به اینترنت ندارند یا بلد نیستند از این امکان استفاده کنند به صورت حضوری در مسابقه شرکت کنند. برای عموم افرادی هم که دسترسی راحت به اینترنت دارند امکان مسابقه مجازی و اینترتی وجود دارد.
*مسابقه چه روزی برگزار می شود؟
هر دو مسابقه حضوری و اینترنتی همزمان با هم در روز جمعه ۱۳ مرداد همزمان با ولادت حضرت ثامن‌الحج علی‌بن موسی‌الرضا علیه السلام برگزار می شود. بنابراین افراد موقع ثبت‌نام برای شرکت در مسابقه نحوه ی شرکت شان را که آیا دوست دارند اینترنتی و مجازی شرکت کنند یا حضوری شرکت کنند. نکته‌ی بعد این که ما امکان ثبت نام گروهی را نیز فراهم کردیم و بین ثبت‌نام گروهی و انفرادی تفکیک قائل شدیم و امتیازاتی به ثبت‌نام گروهی قرار دادیم. وقتی یک فرد به تنهایی وارد سایت می شود و ثیت‌نام می کند در قرعه‌کشی‌های استانی شرکت داده می‌شود اما اگر کسی به شکل گروهی شرکت کند یعنی نفر سرگروه شود و جمعیتی حداقل صدو ده نفر هم اعضا گروه شوند تمام افراد از سرگروه تا اعضا گروه از امتیاز شرکت در دو قرعه‌کشی بهره‌مند می شوند. یعنی هم قرعه‌کشی کشوری و هم قرعه‌کشی استانی.
بنابراین قرعه‌کشی کشوری یا سراسری ویژه افرادی است که گروهی شرکت کردند این گروها هم در قرعه‌کشی کشوری و هم در قرعه‌کشی‌های استانی شرکت داده می شوند. اما کسانی که انفرادی شرکت کنند فقط در قرعه‌کشی‌های استانی شرکت داده می شوند. در خصوص جوایز مسابقه هم برای قرعه‌کشی‌های استانی جمعاً صد کمک هزینه کربلا به ارزش پانصد هزار تومان در نظر گرفتیم که این جایزه بین استان‌های مختلف تقسیم می شود و درصد شرکت‌کنندگان هر استان تعیین‌کننده سهمیه آن استان است. مثلاً اگر استانی چهار درصد شرکنندگان را داشته باشه چهار سهمیه به آن استان اختصاص داده می شود و اگر استانی ده درصد داشته باشه ده سهمیه ی کمک هزینه کربلا به آن تعلق می‌گیرد.
اما جوایز قرعه‌کشی کشوری ده هزینه کامل سفر هوایی به کربلا به ارزش تقریبی یک و نیم میلیون تومان بعلاوه ۱۴ سکه بهار آزادی است. پس ما در قرعه‌کشی کشوری که ویژه افراد گروهی است برای بیست و چهار برنده ۱۴ سکه و ده کمک هزینه کامل سفر به کربلا کامل و در قرعه‌کشی‌های استانی صد کمک هزینه پانصدهزارتومانی برای کربلا داریم. سهمیه‌های استان‌ها بعد از برگزاری آزمون و نسبت به میزان شرکت کنندگان در آن استان اعلام می شود.
*مهلت ثبت نام برای شرکت در این مسابقه تا چه زمانی است؟
آخرین مهلت ثبت‌نام در سایت مؤسسه غدیرشناسی تا پایان تیرماه ۳۱/۴/۹۶ است اما علاقمندان از تاریخ از ۱/۵/ ۹۶ تا جمعه ۶/۵/۹۶ و نیز می توانند در از طریق سایت تبیان برای شرکت در مسابقه ثبت‌نام کنند. روز ۶/۵/۹۶ یک آزمون تمرینی ویژه ی افراد که می خواهند به صورت مجازی در مسابقه شرکت کنند، برگزار می شود و افراد حضوری مسابقه ی تمرینی ندارند. البته نمونه سؤالات را هم برای شرکت کنندگان حضوری و هم مجازی در کانال تلگرامی « https://t.me/ShiaAnswers » که کانال ویژه مسابقه است، قرار می‌دهیم . روز جمعه ۱۳ مرداد هم زمان برگزاری مسابقه اصلی در دو بخش حضوری و مجازی است .این نکته را هم لازم است تذکر بدهم که برای مسابقه حضوری حتماً باید ثبت‌نام گروهی انجام شود و این امکان برای کسانی که می خواهند به صورت انفرادی از شهرهای مختلف در مسابقه شرکت کنند، فراهم نیست. بنابراین اگر کسی بخواهد به صورت حضوری در مسابقه شرکت کند باید گروه تشکیل دهد. شرکت کنندگان مجازی نیز می‌توانند گروه تشکیل دهند و از امتیاز گروه استفاده کنند. ما افراد را به تشکیل گروه تشویق می‌کنیم و برای آنها امتیازی نیز قائل می شویم .اگر تعداد اعضای گروهی که به مرحله قرعه‌کشی راه پیدا کنند به ۳۱۳ نفر برسد ما هدیه ای برای سرگروه مانند سفر به مشهد مقدس در نظر می‌گیریم .برای کسانی که ساکن استان خراسان رضوی یا مشهد و شهرهای اطراف این استان هستند جوایزی مشابه در نظر گرفته می شود.
*شرکت کنندگان در چه صورت در قرعه‌کشی شرکت داده می‌شوند؟
سوالات مسابقه شامل ۵۰ سوال تستی چهار گزینه‌ای است که نمره ی منفی ندارد و هر سوال دو نمره دارد و ما سوال تشریحی نداریم. جمعِ سؤالات آزمون مسابقه ۱۰۰ نمره دارد و شرکت کنندگان در صورتی که ۵۰ درصد سؤالات را پاسخ دهند و از مجموع امتیاز ۱۰۰، امتیاز ۵۰ را کسب کنند در قرعه‌کشی شرکت داده می شوند. کسانی که می‌خواهند گروه تشکیل بدهند باید گروه آنها حداقل ۱۱۰ نفر عضو حاضر در جلسه آزمون را داشته باشد. حالا همه‌ی این ۱۱۰ نفر می توانند حضوری در مسابقه شرکت کنند یا مجازی و یا ترکیبی از هر دو . اما در صورتی که بخواهند به صورت ترکیبی شرکت کنند باید بیش از ۵۰ نفرشان حضوری باشد تا برای ما امکان برگزاری آزمون حضوری در یک شهر و یا یک روستا در کشور توجیه داشته باشد. بنابراین توصیه می‌کنم آنهایی که می‌خواهند گروه تشکیل دهند سعی کنند افراد زیادی را عضو گروه کنند که حداقل ۱۱۰ نفرشان در روز مسابقه شرکت کنند. اگر سرگروهی ۱۱۰ نفر را ثبت نام کند و روز آزمون ۱۰۰ نفر آنها در جلسه شرکت کنند مشمول امتیاز گروهی نمی شوند و فقط در قرعه‌کشی استانی شرکت داده می شوند. بنابراین توصیه می کنم سرگروه حدود ۱۵۰ نفر ثبت‌نام کند که اگر روز مسابقه تعدای هم غایب شدند از امتیاز گروهی محروم نشوند.
*مسابقات حضوری در چه محل هایی برگزار می شود؟
در هر شهری که سرگروهی اعلام کند من یک گروه دارم ما در آنجا مسابقه را برگزار می‌کنیم. البته به سرگروه‌ها می گوییم که تعیین مکان مسابقه به‌عهده خود شماست. آنها می توانند مسجد، اداره یا حسینیه‌ای را انتخاب کنند و نماینده مؤسسه غدیرشناسی در روز مسابقه با سؤالات مسابقه در آنجا حاضر می شود . مدت مسابقه حضوری ۳۵ دقیقه برای ۵۰ سؤال و برای شرکت کنندگان مجازی ۲۵ دقیقه است. ساعت برگزاری مسابقه هم ممکن است در شهرهای مختلف متفاوت باشد.
*سوالات شرکت کنندگان حضوری با سوالات شرکت کنندگان مجازی متفاوت است؟
ما چند مدل سؤال طرح می‌کنیم و درصدی از تفاوت در میان سوالات وجود دارد. دو نفری که در آزمون حضوری کنار هم می نشینند یا دو نفری که به طور همزمان وارد سایت می شوند تفاوت کمی در سوال هایشان وجود دارد. درصدی تفاوت میان سوالات وجود دارد نه صد در صد. راهکارهایی برای اینکه امنیت مسابقه حفظ شود در نظر گرفته شده است. مثل اینکه ترتیب سؤالات یا ترتیب گزینه‌ها و پاسخ‌ها جابه‌جا شود.
*نحوه قرعه کشی چگونه است؟
ما تلاش می‌کنیم در استان‌هایی که برایمان امکان‌پذیر باشد قرعه کشی به شکل حضوری و با دعوت از شرکت‌کنندگان و طی مراسمی خاص در روز غدیر انجام شود. اگر شرایط برگزاری قرعه‌کشی حضوری در هر استان امکان پذیر نبود قرعه‌کشی را با نماینده‌هایی از آن استان در استان همجوارش برگزار می‌کنیم. طبیعتاً ما اولویت را به استان‌هایی که جمعیت بیشتری شرکت‌کننده دارند، می دهیم که سهمیه کربلای بیشتری هم دارند و انگیزه ی ما برای برگزاری قرعه‌کشی‌هایی در آن استان ها بیشتر است.
*اگر نکته خاصی درباره این مسابقه دارید در پایان بفرمایید.
کار اصلی مؤثر غدیرشناسی برگزاری دوره‌های آموزشی و معرفتی در حوزه ولایت است و برخی فعالیت‌ها مثل برگزاری مسابقه یا جشنواره مباهله انگیزه‌ی فهالیت‌هایی است که آنها هم به نوعی تأثیرگذاری معرفتی دارند ولی کار اصلی ما برگزاری دوره‌های آموزشی‌است .مسابقه کتابخوانی شیعه پاسخ می‌گوید یک مسابقه غدیری است که قرعه‌کشی آن از شب عید قربان که آغاز دهه ولایت است، شروع می شود. اول شب عید قربان قرعه‌کشی کشوری انجام می شود و ۲۴ نفر در تهران انتخاب می شوند. این ۲۴ نفر از قرعه‌کشی استانی خارج می شوند تا دیگر یک نفر دو جا برنده نشود. بعد از صبح روز عید قربان همزمان با ۱۰ تا ۱۸ شهریور که روز عید غدیر است به ترتیب در استان‌ها مختلف قرعه‌کشی‌های استانی برگزار می شود.