غدیر
  • 03134490296
  • 09118000109
  • این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
چهارشنبه, 20 دی 1396 12:34

مقاله تجلى عبوديت انسان بر اساس غدير در ظهور

تجلى عبوديت انسان بر اساس غدير در ظهور / محمد رضا فريدونى

چكيده‏

1 . غدير بزرگترين رخداد عظيم الهى است، كه توانست با تحقق خود عالى ‏ترين و برترين فضيلت را براى دين برگزيده الهى رقم زند و از مرزهاى اسلام عبور كند، و با جهانى شدن نه تنها در اسلام بلكه در تاريخ بشريت ثبت گردد.
2 . دين برگزيده الهى اسلامى است كه در روز غدير تجلى و ظهور رسمى يافت.
3 . دلائلى كه از قرآن اثبات مى ‏شود، يأس مخالفان از نفوذ در دين در آيه اكمال، پر نمودن جايگاه رهبرى الهى مسلمين بعد از پيامبر صلى الله عليه وآله با معرفى اميرالمؤمنين‏ عليه السلام است.
4 . ارتباط واقعه غدير خم با عصر ظهور امام زمان‏ عليه السلام.


وَعَدَ اللَّهُ الَّذينَ آمَنوا مِنكُم وَ عَمِلوا الصّالِحاتِ لَيَستَخلِفَنَّهُم فِى الاَرضِ كَمَا استَخلَفَ الَّذينَ مِن قَبلِهِم وَ لَيُمَكِّنَنَّ لَهُم دينَهُمُ الَّذِى ارتَضى‏ لَهُم وَ لَيُبَدِّلَنَّهُم مِن بَعدِ خَوفِهِم اَمناً يَعبُدونَنى لايُشرِكونَ بى شَيئاً وَ مَن كَفَرَ بَعدَ ذلِكَ فَأولئِكَ هُمُ الفاسِقونَ.(483)
خداوند به بعضى از شما كه ايمان آوردند و عمل صالح انجام دادند وعده داده كه ايشان را در زمين جانشين قرار دهد همان گونه كه پيشينيان ايشان را خليفه و جانشين قرار داد؛ و (به شما وعده داد كه) براى ايشان دينشان را كه برگزيده و مورد رضايت اوست برترى و قدرت بخشد، و تمامى هراس آنان را به آرامش و امنيّت تبديل نمايد.
(آنگاه كه اين زمينه ها آماده و محقّق گشت) بايد تنها مرا پرستش نمايند و به من هيچ شركى نورزند، و اگر كسانى بعد از اين امور كفر و ناسپاسى ورزند، بدانند كه ايشان همان فاسقند.

وعده تفوُّق دين مورد رضاى خدا

آنچه در بدو امر از آيه شريفه برداشت مى‏ شود اين است كه خداوند وعده تفوّق و برترى دين مورد رضاى خويش را بر هر قدرت و عقيده‏ اى اعلام مى‏ دارد. شكّى نيست كه وعده الهى قطعاً به وقوع خواهد پيوست، زيرا كه فرموده: «كانَ وَعدُهُ مَفعولاً».(484) ولى آنچه بايد روشن شود تشخيص و شناخت دين برگزيده الهى است، كه كدام دين مصداق «دينَهُمُ الَّذِى ارتَضى‏ لَهُم» بوده و قرار است بر هر قدرت و دينى تسلّط و قدرت پيدا كند؟
شايسته است براى شناسايى تنها دين مرضىِّ الهى به كلام وحى رجوع نماييم. قرآن مجيد در آيتى كه در حجّة الوداع نازل شده می‏فرمايد: «اليَومَ اَكمَلتُ لَكُم دينَكُم وَ اَتمَمتُ عَلَيكُم نِعمَتى وَ رَضيتُ لَكُمُ الاِسلامَ ديناً».(485) با توجّه به اين فراز آيه شريفه روشن مى‏ شود: دين برگزيده و مورد رضاى الهى اسلامى است كه در آن روز تجلّى و ظهور رسمى يافت. ويژگى مهم اين آيه آن است كه از دين برگزيده الهى خبر مى‏ دهد. بنابراين ضرورت دارد كه در آن تدبّر و تفقّه شود تا با دقّت بيشتر اركان دين مقبول و برگزيده الهى كه در آن روز مفتخر به دريافت نشان والاى رضايت پروردگار گرديد را باز شناخت.

تأمين آينده دين در غدير

كدام رخداد عظيم بود كه توانست با تحقّق خود اكمال دين را با «اليَومَ اَكمَلتُ لَكُم دينَكُم» هستى بخشد، و با «اَتمَمتُ عَلَيكُم نِعمَتى» تماميت نعمت را به نمايش نهد و با «رَضيتُ لَكُمُ الاِسلامَ ديناً» عالى ‏ترين و برترين فضيلت را براى دين برگزيده الهى رقم زند، و مسلمانان متعهّد و متديّن به آن را بزرگى و عظمت بخشد؟
تدبّر در قرآن ما را در رسيدن به پاسخ صحيح كمك می‏كند. شكّى نيست كه لازمه يأس اميد است؛ يعنى بايد اميدى باشد تا بر اثر وقوع امرى تبديل به يأس گردد. بايد ديد از نظر قرآن اميد مخالفان براى نفوذ در دين نسبت به چه موضوعى بوده است؟

تدبر و دقت در موقعيت قرآنى آيه اكمال‏
اشاره

برخى ساده انديشان، احكام مُحرّماتى را كه در صدر آيه شريفه ذكر گرديده، محمل اين اكمال و اتمام و رضايت الهى پنداشته‏ اند، كه با تأمّلى اندك بى‏ پايگى نظريه آنان روشن مى ‏گردد:
يكم: با توجه به فراز پايانى آيه، مى ‏بينيم حكم تحريم برخى مأكولات كه در صدر آيه ذكر گرديده با دو شرط اضطرار و استفاده در حدّ لزوم مى ‏شكند: «فَمَنِ اضْطُرَّ فى مَخمَصَةٍ غَيرَ مُتَجانِفٍ ِلاِثمٍ فَاِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ». اگر اميد مخالفان اسلام براى نفوذ در دين به خوردن آن محرمات باشد، ناچار پس از نزول آيه بايد مخالفان اسلام تنها بر مضطرين اميد بندند، زيرا فقط ايشان از حكم تحريم خارجند! جالب آنكه حتّى موردى ذكر نشده كه مخالفان اسلام با ترويج و تبليغ خوردن گوشت‏هاى حرام مذكور توانسته باشند در دين خدا نفوذ نمايند! بديهى است كه در اين صورت نمى ‏توان مدعى شد نزول اين احكام باعث يأس مخالفان از نفوذ در دين گرديده است.
دوم: با تدبّر در قرآن مى ‏بينيم آيات مشابه ديگرى نيز نازل گرديده كه حكم تحريم برخى محرّمات را در خود دارد، يا حتّى در برخى موارد به محرّمات ذكر شده در اين آيه نيز در آيات ديگر اشاره گرديده است(486)، حال آن كه از فضائلى كه در اين آيه به قول مدّعيان به اين احكام داده شده در آيات مشابه هيچ خبرى از آن فضيلت يا فضائل نيست! اگر اعلام اين محرّمات به لحاظ اهميّتشان داراى چنين فضائلى هستند كه سبب اكمال دين و اتمام نعمت و رضايت الهى گردد، مى ‏بايست براى همين احكام در آيات ديگر يا احكام مشابه كه از نظر اهميّت شأنى كمتر از احكام صدر آيه شريفه اكمال ندارند، نيز چنين فضائلى رقم مى ‏خورد، در حالى كه چنين نشد و اين امر خود نشانى روشن از عدم صلاحيّت احكام مذكور در ايجاد يأس كفار از نفوذ در دين را دارد.
سوّم: اگر قرار باشد نزول اين احكام سبب اكمال دين و ايجاد يأس براى مخالفان نسبت به نفوذ در دين شود، ناچار بايد اين احكام آخرين احكام نازله در قرآن باشند، حال آن كه قرآن و روايات و عرف اين مطلب را نمى ‏پذيرند.

اما قرآن:

1 . در همين سوره آيات احكامى بعد از آيه اكمال نازل شده است، مثلاً: «اليَومَ اُحِلَّ لَكُمُ الطَّيِّباتُ وَ طَعامُ الَّذينَ اُوتواالكِتابَ حِلٌّ لَكُم وَ طَعامُكُم حِلٌّ لَهُم ...» .(487) كه اين آيه خود بيان مى ‏دارد آيه اكمال آخرين آيه حكمى نيست.
2 . با تأمّل در قرآن و با استناد به اقوال جمهور مفسرين، هيچ آيه‏ اى از كتاب خداوند، تصريحاً يا تلويحاً دالّ بر اين نكته نيست كه اميد مخالفانِ اسلامِ واقعى براى نفوذ در دين از طريق اكل گوشت هاى حرام بوده است.

اما روايات:

اهل سنّت خود معتقدند كه آيه اكمال آخرين آيه حكمى نيست:
1 . «اِنَّ آخِرَ آيَةٍ نَزَلَت آيَةُ الرِّبا».(488)
2 . «قالَ عُمَرُ: اِنَّ آيَةَ الرِّبا آخِرُ ما نَزَلَت وَ قُبِضَ رَسولُ اللَّهِ ‏صلى الله عليه وآله قَبلَ اَنْ يُبَيِّنَ لَنا شَأنَها».(489)
3 . «عَنِ ابْنِ عَبّاسٍ: آخِرُ آيَةٍ نَزَلَت آيَةُ الرِّبا».(490)
طبرى در يك اظهار نظر جالب مى‏ گويد: «هيچ دانشمندى نمى‏ تواند بپذيرد كه وحى تا هشتاد روز قبل از رحلت آن حضرت قطع گردد، بلكه چون رحلت نزديك است بايد وحى بيشتر و پى در پى آيد، به ويژه آن كه آيات احكاميّه بعد از آيه اكمال مانند حكم «كلاله» نازل شده است. لذا نمى ‏توان گفت كه اكمال دين به اكمال احكام و عبادات است».(491)

اما عُرف:

1 . روشن است كه حكم تمامى موضوعات مبتلا به مسلمانان تا روز قيامت در زمان رسول خداصلى الله عليه وآله نيامده بود و فريقين در زمان غيبت حجّت الهى پس از رحلت پيامبر اكرم‏ صلى الله عليه وآله از نظر اهل سنّت و در عصر غيبت امام عصر عجّل اللَّه تعالى فرجه الشّريف از نظر شيعه براى رسيدن به احكام موضوعات جديد و مستحدثه كه حكم صريح آنها در سنّت وجود ندارد، با استفاده از قواعدى مانند «اصالة البرائة» و «قاعده لا ضرر» و «قاعده يد» يا «قياس و استحسان» و غيره، به استنباط احكام مى ‏پردازند و بر آن اساس فتوى مى ‏دهند. حال چگونه مى ‏توان مدّعى شد اكمال دين با بيان احكام تمامى موضوعات محقّق شده باشد؟!
پس نزول چند حكم تحريمى نسبت به چند موضوع كه بعضاً مكرّرند، مسلّماً سبب اكمال دين نشده و بالتّبع عامل ايجاد يأس كامل مخالفان از نفوذ در اسلام نمى‏ گردد.
2 . اختلاف در فتاواى فقهاء و عمل كردن مسلمانان به فتاواى مختلف كه خود به نوعى دليل بر تغيير احكام مى‏ باشد، به هيچ وجه سبب اميد دشمنان براى نفوذ در اسلام نشده است. البته بديهى است وجود برخى از فتاواى متعارض در پاره ‏اى از احكام، حكايت از آن دارد كه لااقل بعضى از آن فتاوا با حكم الهى موافقت ندارد؛ و با توجّه به آن كه وعده الهى نسبت به يأس مخالفان و اكمال دين كلّى بوده و استمرار آن يأس را تا روز قيامت بيان مى ‏دارد و نيز آن كه در عصر غيبت حجّت الهى حضرت ولى عصر عجّل اللَّه تعالى فرجه الشّريف اكمالى در احكام نسبت به تمامى موضوعات به وجود نيامده است، ناچار بايد پذيرفت كه يأس كفّار و اكمال دين ارتباطى با نزول احكام ندارد.
بعد از آنكه عدم صلاحيّت احكام نازله در صدر آيه به عنوان عامل اكمال دين و يأس كامل از نفوذ در آن ثابت گشت، مجدداً به بررسى سؤال مطرح شده در آغاز نوشتار مى ‏پردازيم.

بررسى علل يأس دشمنان در غدير

تدبّر در قرآن ما را در رسيدن به پاسخ صحيح كمك مى‏ كند. شكّى نيست كه اميد لازمه يأس است. يعنى بايد اميدى باشد تا بر اثر وقوع امرى تبديل به يأس گردد. لذا براى درك حقيقت، بايد ديد از نظر قرآن اميد مخالفان براى نفوذ در دين نسبت به چه موضوعى بوده است؟
قرآن در بخشى از آيتى مى ‏فرمايد: «نَتَرَبَّصُ بِهِ رَيبَ المَنونِ»(492): «در كمين و منتظر مرگ او هستيم». بر اين اساس روشن مى ‏شود اميد مخالفان اسلام معطوف به بعد از رحلت رسول اكرم‏ صلى الله عليه وآله بوده است. با رحلت آن حضرت جايگاه رهبرى الهى مسلمين خالى مى ‏شود و رخنه ‏اى در دين ايجاد مى ‏گردد كه اگر تدبيرى در جهت رفع و دفع اين ثلمه انديشيده نشود، رياست طلبان با نفوذ در رهبرى يا به دست گرفتن سكّان آن، زمينه ‏اى براى نفوذ در دين ايجاد مى ‏كنند. بدين رو اميد مخالفان نفوذ در رهبرى اسلامى بوده، و اگر قرار باشد اين اميد تبديل به يأس گردد بايد از طرف خداوند تكليف رهبرى بعد از رسول اكرم‏ صلى الله عليه وآله در روزى از ايّام حجّة الوداع روشن شده باشد تا زمينه يأس كامل كفّار فراهم گردد و وعده الهى در «اليَومَ يَئِسَ الَّذينَ كَفَروا مِن دينِكُم» كاملاً محقّق گردد.

تولد رسمى امامت و ولايت‏

با مراجعه به تاريخ درمى ‏يابيم تنها روزى كه در آن ايّام حائز چنين رخداد عظيمى بوده روز غدير خم است، كه در آن روز امامت و ولايت تولّدى رسمى پيدا كرد. رسول خدا صلى الله عليه وآله از تمامى مؤمنين در همه اعصار و امصار نسبت به آن ميثاق گرفت و ارزشمندترين رسالت الهى خويش را ابلاغ فرمود.
رسول اكرم‏ صلى الله عليه وآله در غدير خم به فرمان الهى «يا اَيُّهَا الرَّسولُ بَلِّغ ما اُنزِلَ اِلَيكَ مِن رَبِّكَ»(493) عهده‏ دار ابلاغ امر مهم و سرنوشت‏ ساز و حياتىِ امامت و ولايت به مسلمانان گرديد، و طى تشريفات باشكوه و بى ‏بديلى كه در ابلاغ هيچ تنزيلى چنين سابقه و نظيرى نداشت، امر ابلاغ را انجام داد و با ابلاغ رسمى آن دستور الهى و اخذ ميثاق، حصنى عظيم براى صيانت از تنها دين منتخب الهى ايجاد گرديد.
اگر اين گونه نمى ‏شد، اسلام بدون سرپرست الهى بعد از رسول اكرم‏ صلى الله عليه وآله هم چون ديگر اديان ابراهيمى كه دست خوش تحريف گرديدند، اثرى از اسلام نبوى باقى نمى ‏ماند و راه براى رهجويان حقيقى هميشه بسته مى‏ ماند.

ارتباط غدير با عصر ظهور

اما واقعه غدير با عصر ظهور چه ارتباطى دارد؟ بدون ترديد بايد اذعان نمود بدون شناخت واقعه غدير تمامى ويژگى هاى عصر ظهور آشكار و شناخته نمى‏ شود. غدير يكى از پايه هاى اساسى عصر ظهور است. حضرت ولى عصر عجّل اللَّه تعالى فرجه الشّريف تنها و آخرين وارث بلا فصل غدير يعنى امامت و ولايت است. با توجّه به اينكه آن حضرت وظيفه نجات بشريّت را بر عهده دارند، حسّاسيّت و سنگينى وظيفه ايشان روشن مى ‏شود. آن حضرت مجرى اراده الهى در تسلّط و تمكّن اسلام غديرى در زمان ظهور است. تحقّق وعده الهى با بيان «هُوَ الَّذى اَرسَلَ رَسولَهُ بِالهُدى‏ وَ دينِ الحَقِّ لِيُظهِرَهُ عَلَى الدّينِ كُلِّهِ وَ لَو كَرِهَ المُشرِكونَ»(494) بر عهده ايشان نهاده شده است.
در حقيقت، عصر ظهور زمان به فعليّت رسيدن اقتدار و تفوّق كامل غدير يعنى امامت و ولايت الهى و غلبه غدير و صاحبان غدير بر همه مكاتب و قدرت‏ها خواهد بود. اراده الهى در روز غدير، ابلاغ امامت منصوص ه‏اى بود كه با اقدام رسول اكرم‏ صلى الله عليه وآله تحقّق پيدا كرد، امّا پيروزى و تسلّط و تمكّن بر همه ظالمان و حكومت هاى شيطانى، در عصر ظهور و با قيام حضرت ولى عصر عجّل اللَّه تعالى فرجه الشّريف محقّق خواهد شد.
در نهايت، بايد گفت: روز غدير روز اعلام رسمى موجوديّت دين منتخب و برگزيده الهى و عصر تفوّق و برترى آن دين بر همه اديان و حكومت هاست.

غدير از آغاز تا جهانى شدن‏

«غدير» در لغت به گودال هايى گفته مى ‏شود كه در آن آب باران جمع شده باشد.(495) و «غدير خم» نام يكى از بركه هايى است كه بين راه مكه و مدينه و در نزديكى «جحفه» محل تقاطع مسيرهاى مدينه، مصر، عراق و نجد در صدر اسلام قرار داشت. غدير خم به «ابواء» مرقد مطهر مادر حضرت رسول اكرم ‏صلى الله عليه وآله حضرت آمنه بنت وهب‏ عليها السلام نيز نزديك است. شهرت «غدير خم» به سبب بركه آب يا نزديكى ‏اش به «ابواء» يا «جحفه» نيست، بلكه عظمت و شهرت آن به اعتبار وقوع مهمترين رويداد تاريخ، نه تنها در اسلام كه در تاريخ بشريت است!
بهتر است درباره عظمت آن روز بى‏بديل به توصيف حضرت امام صادق‏ عليه السلام گوش سپاريم. آن حضرت درباره غدير فرمايشاتى بسيار مهم بيان فرمودند كه به دو فراز از آن اشاره مى ‏شود:
1 . «وَ هُوَ عيدُ اللَّهِ الاَكبَرُ»، يعنى سرآمد همه اعياد عيد غدير است. آرى! غدير عيد خداوند است، آن هم عِيدُ اللَّهِ الاَكبَر! هيچ رخدادى و در هيچ زمانى چنين عظمتى نيافت.
2 . «لَعَلَّكَ تَرى‏ اَنَّ اللَّهَ عَزَّ و َجَلَّ خَلَقَ يَوماً اَعظَمُ حُرمَةً مِنهُ؟ لا وَاللَّهِ، لا وَاللَّهِ، لا وَاللَّهِ!(496)
عظمت روز غدير تنها مربوط به اسلام نيست. شكوه و برترى روز غدير بر تمامى ايّام آفرينش و همه رويدادها در تاريخ بشريّت است؛ زيرا در بيان حجّت خدا حدّ و مرزى براى عظمت غدير بيان نشده است! لذا بايد گفت: غدير تنها مربوط به اسلام نيست، بلكه غدير از مرزهاى اسلام عبور كرده و جهانى شده است.

كمال بندگى در غدير

با معرفى امام امامت و ولى ولايت الهى در غدير خم، تنها راه رسيدن به رضاى الهى و اوج گرفتن براى رسيدن به كمال بندگى هموار گشت. امّا سيه ‏دلانِ كژانديش و رياست خواهان فرصت طلب كه با تبعيّت از شيطان، همواره به دنبال هواهاى نفسانى خود بودند و غدير براى آنان خوشايند و مبارك نبود، مانند ابرهاى سياه خواستند جلوى نور خورشيد غدير را بگيرند.
آنان هر چند توانستند آسمان هدايت الهى را از روز رحلت پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه وآله تا به امروز براى بسيارى ابرى نمايند، امّا هرگز نتوانستند خورشيد ولايت را بپوشانند. نور هدايت الهى از پس ابرهاى غفلت و گمراهى، همچنان حياتبخش زندگى دنيوى و اخروى حق جويان است. البتّه چون خداوند اراده پيروزى غدير و صاحبان غدير بر هر قدرت و تفكّرى را نموده، و با آيه شريفه «هُوَ الَّذى اَرسَلَ رَسولَهُ بِالهُدى‏ وَ دينِ الحَقِّ لِيُظهِرَهُ عَلَى الدّينِ كُلِّهِ وَ لَو كَرِهَ المُشرِكونَ» وعده پيروزى و نصرت دين برگزيده‏ اش را بر همه اديان و مسلك ها داده است، بديهى است وعده الهى انجام خواهد يافت و حقيقت جويان جمال خورشيد هدايت را در آسمان بدون ابر گمراهى در عصر آخرين حجّت الهى و با ظهور منجى موعود نظاره‏ گر خواهند بود.

حركت به سوى تعالى غدير در عصر ظهور

با ظهور حضرت وليّ عصر عجّل اللَّه تعالي فرجه الشّريف و آماده شدن زمينه هاى ظهور، حركتِ عمومى به سوى تعالى و تحقّق خواست الهى در عروج انسان‏ها از طريق عبادت خداوند آغاز مى ‏شود كه با آيه «ما خَلَقتُ الجِنَّ وَالاِنسَ اِلاّ لِيَعبُدونَ»(497) بيان فرموده است، چرا كه خود فرموده: «يَعبُدونَنى لا يُشرِكونَ بى شَيئاً».(498) در چنين بستر آماده ‏اى و در پرتو امامت و ولايت الهى درهاى عروج و تعالى انسان‏ها با اتكا به عبادت خالصانه خداوند گشوده و عبادت الهى جان مى‏ گيرد و انسان آرزومند را به اوج تعالى مى‏ رساند.
السَّلامُ عَلَى المَهدِىِّ الَّذى وَعَدَ اللَّهُ تَعالى‏ بِهِ الاُمَمَ اَن يَجمَعَ بِهِ الكَلِمَ وَ يَلُمَّ بِهِ الشَّعَثَ وَ يَملَأَ بِهِ الاَرضَ قِسطاً وَ عَدلا كَما مُلِئَت ظُلماً وَ جَوراً.

موسسه فرهنگی هنری غدیرستان کوثر نبی صلی الله علیه و آله و سلم

 

غدیر,غدیرخم,غدیرشناسی

غدیر